Enio Civici
Shumë njerëz mendojnë se bankat janë institucione të cilat investojnë kursimet e klienteve për të patur përfitime. Nuk imagjinojnë natyrën e vërtetë të sistemit financiar, nuk mundohen të krijojnë lidhjen midis krizave ekonomike, papunësise e luftërave dhe këtij sistemi, si pasojë dhe nuk arrijnë të kuptojnë qëllimin e vertetë të tij.
Fuqia financiare ka konsistuar përherë në një fuqi të pakufijshme e cila synon ti shtyje popujt drejt zmadhimit të sundimit të tyre në shoqerinë globale. Në shek. XVII kjo fuqi financiare ishte në duart e Hollandës, e cila e fuqizonte me anë të metodave të dhunshme : tregtonte skllevër dhe mundësonte tregtimin e sheqerit, perpunimi i të cilit bëhej nga skllevërtit kryesisht afrikane. Si pasojë e luftërave napoleonike, ishte Anglia, e cila u fuqizua dhe ndryshoi drejtimin e tregtisë së skllevërve drejt sipërfaqes së saj. Bankierët angleze i drejtuan sytë nga revolucioni industrial i cili do ti rriste përfitimet dhe do ti shndërronte në kreditor, edhe mbi Shtetet e Bashkuara. Nderkohë që këta të fundit do të përdorin dy luftërat botërore për të dobësuar e induktuar drejt rregullave të tyre, Europën. Pra shfrytezimi i Afrikës, Azisë dhe Amerikës Jugore kishte bërë të mundur zhvillimin e ekonomisë Amerikane dhe Europiane.
Për të njohur të vërtetën mbi bankat,institucionet më të fuqishme të superfuqive botërore, në terma shumë pak teknik, mjafton të themi se paraja që banka ofron si kredi nuk ekziston, është “monedhë virtuale” por edhe si inekzistente përsëri është e pajisur me interesa. Banka krijon para thjesht duke shkruar numra në kompjuter ndërkohe që pagesat e borxhit duhet të jenë të përpikta se ndryshe shtëpia apo vetura, të cilat janë vlera reale, do ti jepen vetë bankës.
Bankat e ushtrojnë në fshehtësi fuqinë e emetimit të parasë. Mass mediat ushtrojnë një rol kryesor në këtë sekret ndërkombëtar. Manipulimi i realitetit është një nga fuqitë kryesore të saj. Si shembull marrim Bankën Europiane e cila përshkruhet si institucion financiar, mekanizëm i BE, ndërkohë që është vetëm pronë e pak privatëve. I njëjti fenomen ndodh për Federal Reserve, guvernatori i së cilës emërohet nga presidenti i ShBA për ti dhënë hijen e një insitucioni qeveritar.
Bankat i ofrojne kredi, fletë të printuara, shteteve të ndryshme duke i varfëruar gjithnjë si pasojë e detyrimit të këtyre të fundit për të paguar borxhin publik. Kjo do të thotë se ne paguajme më shumë se 1% te PBB vjetor një grupi personash të cilët dominojnë botën. Ligjet të cilat kontrrollojnë sistemin perëndimor bankar janë iracionale dhe anti-njerëzore. Arrihet një perfitim i pafundëm në dëm të popujve të ndryshëm. Elita financiare e ka arritur këtë fuqi të pashtershme me anë të mjeteve më të ndryshme ndër të cilët lufta, e cila e ndihmon bankën duke i lejuar të japi kredi të panumërta vëndit ne nevojë dhe mbas mbarimit të kësaj të fundit të mundësoje financimin e rindërtimit të vendit, duke arritur përfitime të tjera.
Ekonomia reale bazohet në sasinë e parase në qarkullim. Në qofte se ka mungesë të kësaj të fundit njerëzit duhet të reduktojnë shpenzimet, industritë minimizojnë prodhimin dhe ushtrojnë politikën e pushimit nga puna të punonjësve, kjo zvogelon akoma më shume sasine e parasë reale duke hapur rrugën drejt një krizë ekonomike.
Janë bankierët e mëdhenj ata të cilët vendosin në qoftë se një krizë duhet të nisi apo jo. Në 1929, këta bankierë rritën cmimet e aksioneve deri në vlera jashtëzakonisht të larta. Kjo rritje kishte si qëllim thithjen e depozitimeve të popullit të thejshtë. Në mesin e vitit 1929 mbi 9 milion amerikanë kishin investuar në burse. Në këtë moment interesant për një krizë ekonomike ishin favorite si për tu fuqizuar në kontekstin social ashtu dhe në atë ekonomik duke marrë pasuritë reale (dyqane, fabrika, industri e biznese) të atyre që nuk mund të paguanin më borxhet financiare. Kjo krizë u perceptua fillimisht nga Emile Moreau, guvernator i bankës qëndrore franceze i cili më 8 shkurt, 1928 shkruante në ditarin e tij : “Bankat terhoqën papritur 18 milion dollar nga tregu financiar duke limituar ofrimin e kredive dhe duke kërkuar kthimin e pagesave”. Kjo lëvizje bëri të mundur bllokimin ekonomik, pasojë e pasqyryar dhe në tregun e aksioneve. Ishte e pamundur të shmangej kriza e cila erdhi më 29 tetor të vitit 1929. Kjo krizë e Wall Street duhej të shërbente dhe për të vënë në vështiresi disa vënde europiane, në rastin konkret Gjermania, të conte popullin drejt dëshpërimit dhe si pasojë ardhjen në pushtet të forcave diktatoriale.
Elita finanziare Amerikane është krijuar me të gjithe fuqinë e saj ndërmjet dy luftërave botërore. Në 1944 autoritetet organizuan konferencën finanziare ndërkombetare të Bretton Woods (New Hampshire,USA), për të aplikuar planetit sistemin financiar favorit për ta. Dollari u vu në qendër të sistemit dhe mund të këmbehej me ar. Cmimi i valutes së tyre, shpallur zyrtar më 1934 ishte 1.1 $ për gram ar, dhe ndëjti i pandryshuar deri më 1971.
Bankat qëndrore të shumë shteteve në fund të luftërave nuk figuronin me rezerva në dollar dhe duke nisur më 1948 u detyruan të kembenin një pjesë të madhe të valutave të tyre në ar, me qëllimin për të shndërruar këtë të fundit në dollar, pra për të marrë pjesë në ekonominë ndërkombëtare dhe si pasojë për tu zhvilluar. Të gjitha shtetet u detyruan të derdhnin ¼ e kuotës së pjesmarrjes në FMN në ar. Kjo e fundit dhe si pasojë SHBA u pajis me 70% të rezervave të arit në botë. Kjo deri në momentin që Japonia dhe Europa u fuqizuan duke sjellë zvogëlimin e fuqisë Amerikane të rezervave në 44% më 1960 dhe në 21% më 1971 kur presidenti i asaj kohe Nixon hodhi poshtë fuqinë e dollarit për tu konvertuar në ar. Si pasojë cmimi i naftës u rrit duke sjellë një krizë në sistemin monetar ndërkombëtar dhe duke goditur kryesisht vëndet e botës së tretë me vlera inflacioni tepër të larta. Ky rregull i ri botëror solli vështiresi në shumë pjesë gjeografike duke vështiresuar kontrrollin e këmbimeve e duke shndërruar ekonomi të tëra në totalisht debitore. Bankat me anë te kredive ushtrojnë fuqi në hartimin e shërbimeve publike apo vendimeve politike dhe do ishin në gjëndje të nisnin luftera të tjera për të shmangur dështimin total të një ekonomie të bazuar mbi borxhin si publik ashtu dhe privat.
Sektori financiar nuk duhet të diferencohet nga ai prodhues sepse në të vërtetë flitet për të njëjtit persona, të cilët kanë paranë për të investuar në industri ose për të prodhuar materiale e sherbime. Globalizimi neoliberal ishte projekti i bankave për të përqendruar parane botërore në duart e tyre.
Në dhjetëvjecaret e fundit, me anë të liberalizimit, sektori financiar është forcuar , duke lejuar disa palë të kenë përfitime të majme, të cilat në sektor të tjerë nuk mund ti kishin. Si pasojë shumë industrialiste kanë hequr dorë nga aktivitetet e tyre për tiu dedikuar spekullimeve financiare. Shkrirjet apo blerjet e grupeve ndërkombëtare apo bankave kanë bërë të mundur fitimin e miliarda dollarëve dhe përqëndrimin e 80% të pasurisë botërore në vetëm 2% të familjeve në mbarë planetin, dhe këtu flasim për familje si Rockfeller apo Rothschild.
Me anë të luftërave apo krizave financiare bankat ndërkombëtare kanë rikolonizuar vëndet e botës së tretë e duke kthyer në varfëri të tejskajshme miliona njerëz.
Zambia, një vënd me resurse të pafundme minerale që në periudhën e kolonëve angleze u detyrua të dërgoje miliona fshatar nga punimi i tokave të pasura drejt minierave. Rrogat ishin në shifra të ulta dhe varferia rritej. Në ndihmë erdhi Banka Botërore dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar (insitucione të krijuara më 1944 në Bretton Woods). Borxhi publik u rrit ndërkohe që varferia po arrinte shifra alarmante, kjo sepse ky borxh nuk shërbente për të zhvilluar vendin por për ta nënshtruar ndaj fuqive ekonomike duke përfunduar në xhepat e funksionarëve të korruptuar. Sot Zambia është një nga vendet me borxh publik më të madh në botë, shifra të cilat arrijnë nv 6.758 milion dollar, ndër të cilët 55% bankave të shteteve të huaja e 42% të tjera BB e FMN. 70%-80% e popullit zambian jeton nën limitin e varfërise (1 dollar në ditë), ndërkohë që prodhimet e vendit eksportohen duke sjellë perfitime bankave.
Sistemi financiar perëndimor njeh vetëm një konkurrent parësor, atë islamik. Ky sistem pranon idenë e perfitimit monetar si rrjedhim i punës por jo konceptin e interesave mbi paranë. Bankat islamike janë përhapur fuqimisht në 30 vjetet e fundit duke ndërtuar mbi 100 banka në më shumë se 40 vende të botës dhe duke akumuluar nga 5 bilion dollar më 1985 në 60 bilion me 1994.
Bankat e Wall Street si Carlyle Group apo Goldman Sachs vitet e fundit, si pasojë e fuqisë së tyre mbi klasat politike, nuk kanë njohur më kufij në aplikimin e strategjive të tyre ekonomike e financiare në vendet e mbare botës të cilat konsistojnë në shkurtime të shpenzimeve në sektorin publik dhe favorizime ndaj klases së lartë shoqërore ndërkohe klasa e mesme varfërohet pasi papunësia rritet e rrogat ulen. Cilësia jetesës shkon drejt uljes, istitucionet janë gjithmonë e më pak të përqëndruara tek qytetari pasi duhet të paguajne një pjesë të mirë të prodhimit vendas tek bankat. Shkurtimet në sektorin publik sjellin uljen e cilësise së shkollimit e sherbimeve mjeksore. Pra, Bankat ushtrojnë një fuqi të pashtershme drejt vendeve të botes duke kushtëzuar zhvillimin ekonomik, kuluror, moral e shpirteror te popujve. Ne vendet e botes se trete krijojnë luftëra për të përfituar në vlera monetare e në ato të botës së parë ndalojnë rritjen e mirqënies e mbajnë nën kontrroll të rreptë zhvillimin e ekonomisë. Klasa politike botërore i përket bankave dhe detyra e tyre nuk është më qeverisja funksionale por bindja e popullit se punojnë në shërbim të tyre.
Kompleksiteti dhe qillimi i këtij sistemi të padrejte ka ekzistuar dhe do të ekzistojë në përjetësi, shpresat e vetme të vëndeve të botës së tretë dhe vëndeve në tranzicion si Shqipëria, janë politikat efikase të zhvillimit të qëndrueshëm dhe eficenca ekonomike e vazhdueshme si e administratës publike ashtu dhe asaj private.
No comments:
Post a Comment